Wystarczy kilka składników, aby uzyskać jeden z najbardziej aromatycznych sosów do makaronu, mięs i warzyw oraz dodatków do przekąsek. Pesto, bo o nim mowa, powstało jako sposób na przechowywanie smaku i zapachu świeżych ziół. Dziś jest jednym z najbardziej znanych włoskich sosów. Sprawdź, jak zrobić je w domu.
Rodzaje pesto
Klasyczne pesto to zazwyczaj zielony sos z roztartych świeżych ziół i składników, wśród których najczęściej występują: twardy ser (w wersjach włoskich), orzechy, oliwa z oliwek, czosnek i przyprawy. Najbardziej znane rodzaje tego dodatku do bagietek, makaronu i innych dań pochodzą z Włoch i Francji. W zależności od regionu powstały różne jego wersje, np. odmiana czerwona czy z dodatkiem świeżych pomidorów. Wyróżnia się przede wszystkim:
pesto alla genovese – tradycyjny przepis pochodzi z włoskiego regionu Liguria. Podstawowy składnik, który odpowiada za intensywnie zielony kolor i równie mocny aromat to świeża bazylia. Jej liście rozciera się drewnianą gałką (pochodzi od niej nazwa pesto) w marmurowym moździerzu z dodatkiem oliwy z oliwek (np. liguryjskiej, która uznawana jest za najlepszą we Włoszech [1]), drobno startego twardego sera (zazwyczaj owczego Pecorino Sardo [2], ale w naszej wersji można go zastąpić łatwiej dostępnymi: Parmigiano Regiano, Grana Padano lub Pecorino), orzeszków pinii, czosnku oraz soli. Warto zaznaczyć, że powstałego sosu nie należy podgrzewać, ponieważ straci kolor i nabierze gorzkiego posmaku;
pesto alla trapanese – sycylijski wariant pesto z bazylii pochodzący z prowincji Trapani. W recepturze znaleźć można: bazylię, migdały, czosnek, świeże pomidory i oliwę z oliwek;
pesto alla siciliana – w tradycyjnej wersji używa się pikantnego sera z Ragusy, bazylii, świeżych pomidorów, ostrej papryki, czosnku i oliwy z oliwek;
pesto rosso – czerwone pesto, w którym głównym składnikiem są suszone pomidory w zalewie z oliwy z oliwek. Dodaje się do niego jeszcze: orzeszki pinii, czosnek, parmezan, a czasami także papryczki chili;
pistou – francuski sos podobny do włoskiego pesto pochodzący z Prowansji. Przygotowuje się go ze świeżych liści bazylii, oliwy z oliwek i czosnku. Niektóre warianty zakładają dodatek migdałów lub bułki tartej. Czasami używa się sera Gruyère.
Jak zrobić pesto w domu? Domowe zielone pesto
Do zrobienia zielonego pesto w domu, oprócz wybranych składników z tradycyjnych włoskich lub francuskich receptur, będziesz potrzebować odpowiedniego urządzenia do rozdrabniania. W Ligurii używa się marmurowego moździerza i specjalnej drewnianej gałki do rozcierania.
Możesz jednak wykorzystać tu dobrej jakości blender. Najlepszy będzie taki, którego ostrza precyzyjnie i bardzo drobno wszystko posiekają. Aby nie stracić charakterystycznych aromatów, a pesto nie odbiegało smakiem od tego, którego można skosztować w jego ojczyźnie, użyj blendera z ostrzami ekstrakcyjnymi, pracującymi cyklonowo. Wyposażono w nie np. blendery osobiste Nutribullet PRO. Dzięki nim zachowasz wszystkie walory smakowe i zapachowe potrawy.
Sposób przygotowania wszystkich podanych wariantów zielonego pesto jest taki sam: składniki wystarczy umieścić w kielichu blendera osobistego Nutribullet PRO i blendować do momentu uzyskania pożądanej konsystencji.
Sprawdź, jak używać blendera Nutribullet PRO >>
Pesto z bazylii, czyli pesto alla genovese
Liguryjskie pesto z bazylii powstało, by móc dłużej przechować liście bazylii, np. na sezon jesienno-zimowy. Wykorzystano do tego znaną ze swojej wysokiej jakości miejscową oliwę. Dziś sos ten zyskał uznanie na całym świecie.
Składniki:
-
duży pęczek świeżej bazylii;
-
1/3 szklanki oliwy z oliwek;
-
2 łyżki orzeszków piniowych;
-
1-2 ząbki czosnku;
-
½ szklanki Pecorino Sardo lub Parmigiano Reggiano, Grana Padano (ewentualnie mieszanki. Można do niej dołączyć jeszcze Pecorino).
Pesto z rukoli
Na podstawie podstawowego przepisu na pesto powstały różne nowoczesne wariacje, wspierające m.in. ideę zero waste. W recepturach wykorzystuje się zielone części roślin, natki lub nietypowe warzywa liściaste. Jeśli zależy ci na sosie o ostrzejszym smaku, zamień bazylię na rukolę.
Składniki:
-
150 g rukoli;
-
1-2 ząbki czosnku;
-
1/3 szklanki oliwy z oliwek;
-
50 g wybranych orzechów lub pestek słonecznika;
-
sól do smaku;
-
opcjonalnie: 1 łyżka soku z cytryny,
-
możesz też dodać: 1 łyżeczkę miodu, syropu klonowego, syropu z agawy.
Przeczytaj, dlaczego warto jeść warzywa liściaste i poznaj inne produkty żywnościowe na odporność >>
Pesto z pietruszki
Do przygotowania pesto można wykorzystać właściwie każde zioła. Dobrze sprawdzi się natka pietruszki, która podkreśli smak m.in. klasycznych polskich potraw lub doda świeżości nowoczesnym kompozycjom kulinarnym.
Składniki:
-
duży pęczek natki pietruszki (ok. 150 g);
-
½ szklanki oliwy z oliwek;
-
100 g twardego sera;
-
50-70 g wybranych orzechów (włoskie dobrze komponować się będą ze smakiem natki pietruszki);
-
sól do smaku.
Pesto z jarmużu
Kilka lat temu jarmuż był jednym z najmodniejszych składników. Efektem tego zdrowego trendu (jarmuż jest doskonałym źródłem polifenoli, wapnia, magnezu, potasu, witaminy K i C [3]) jest przepis na pesto o charakterystycznym smaku, które można podać m.in. do dań wegetariańskich, makaronów lub delikatnych mięs.
Składniki:
-
30-40 g liści jarmużu;
-
1 ząbek czosnku;
-
2 łyżki wybranych orzechów lub migdałów;
-
10 g twardego sera;
-
½ szklanki oliwy z oliwek;
-
sól do smaku;
-
opcjonalnie: 1 łyżka soku z cytryny, pieprz do smaku, papryczka chili.
Pesto z rzodkiewki
Nie każdy wie, że jadalną częścią rzodkiewki jest nie tylko jej korzeń, ale też liście, które można jeść na surowo (jako zamiennik sałaty) lub w postaci zielonego pesto. W 100 g zawierają więcej białka od szpinaku. Ponadto są źródłem witaminy C, żelaza, wapnia i fosforu [4].
Składniki:
-
2 pęczki liści rzodkiewki;
-
1 łyżka siemienia lnianego;
-
1 łyżka nasion słonecznika;
-
1 łyżka soku z cytryny;
-
1/3 szklanki oliwy z oliwek;
-
1 ząbek czosnku;
-
opcjonalnie: garść liści szpinaku, papryczka chili.
Pesto z kolendry
Kolendra to zioło o egzotycznym, słodkawym zapachu, który dobrze komponuje się z daniami kuchni azjatyckiej, arabskiej i meksykańskiej. Jest wykorzystywana w medycynie ajurwedyjskiej i chińskiej. Ma właściwości antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne. Jest też polecana przy cukrzycy i podwyższonym cholesterolu [5]. Ze świeżej kolendry można zrobić bardzo aromatyczne pesto.
Składniki:
-
duży pęczek świeżej kolendry;
-
50 g orzeszków piniowych (można zastąpić innymi);
-
50 ml oliwy z oliwek;
-
30-40 g twardego sera;
-
1 łyżka soku z cytryny;
-
sól do smaku;
-
opcjonalnie: 1 ząbek czosnku.
Makaron z domowym pesto, a może sos do sałatki – do czego wykorzystać pesto?
Pesto ma tak wiele zastosowań w kuchni, że warto przygotować nieco większą ilość i przechowywać w słoiku w lodówce. To prosty i szybki do wykonania dodatek do makaronu, sos do sałatki, mięs czy dań wegetariańskich i wegańskich. Można go nawet używać jako przyprawy! Sprawdzi się także do przekąsek, np. do posmarowania grzanek lub jako dip do warzyw pokrojonych w słupki.
Materiały źródłowe:
[1] E. Kostioukovitch, Sekrety włoskiej kuchni. Podróż po kulturze i tradycji, Wydawnictwo Albatros, Warszawa 2010, s. 202-205.
[2] Tamże, s. 202.
[3] https://dietetycy.org.pl/jarmuz/
